Kinderdermatologie: Eczeem, Wratten & Huidallergie bij Kinderen

De huid van kinderen is anders dan die van volwassenen – dunner, gevoeliger en vatbaarder voor bepaalde aandoeningen. Huidproblemen komen bij kinderen dan ook veel voor: van babyhuidjes met luieruitslag tot schoolkinderen met wratten of tieners met acne. Als ouder wil je weten wanneer iets onschuldig is en wanneer professionele hulp nodig is.

In dit uitgebreide artikel bespreken we de meest voorkomende huidproblemen bij kinderen, met speciale aandacht voor eczeem, wratten en allergische huidreacties. We leggen uit wanneer je een dermatoloog moet raadplegen en geven praktische tips voor de dagelijkse huidverzorging.

---

Inhoudsopgave

1. De kinderhuid: wat is anders?
2. Eczeem bij kinderen (atopisch eczeem)
3. Wratten bij kinderen
4. Allergische huidreacties bij kinderen
5. Andere veelvoorkomende huidproblemen
6. Wanneer naar de kinderdermatoloog?
7. Behandeling van huidproblemen bij kinderen
8. Dagelijkse huidverzorging voor kinderen
9. Preventie en tips voor ouders
10. Veelgestelde vragen

---

De kinderhuid: wat is anders?

De huid van kinderen verschilt op belangrijke punten van volwassen huid:

Anatomische verschillen

Wat betekent dit in de praktijk?

Grotere gevoeligheid:

• Sneller geïrriteerd door zeep, chloor, wol
• Vatbaarder voor zonverbranding
• Snellere opname van stoffen door de huid (let op bij medicijnen!)

Andere reactiepatronen:

• Uitslag ziet er vaak anders uit dan bij volwassenen
• Snellere genezing maar ook snellere verspreiding
• Bepaalde aandoeningen komen vooral bij kinderen voor

Ontwikkeling door de jaren:

• Baby's: vooral luieruitslag, wiegendood, seborrhoisch eczeem
• Peuters/kleuters: eczeem, wratten, impetigo
• Schoolkinderen: wratten, ringworm, hoofdluis
• Tieners: acne, overmatig zweten

---

Eczeem bij kinderen (atopisch eczeem)

Atopisch eczeem is de meest voorkomende chronische huidaandoening bij kinderen. Ongeveer 15-20% van alle kinderen krijgt ermee te maken, meestal voor het vijfde levensjaar.

Wat is atopisch eczeem?

Atopisch eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid die wordt gekenmerkt door:

• Droge, jeukende huid
• Rode, ontstoken plekken
• Perioden van opvlamming en rust
• Vaak familiair voorkomen (atopische constitutie)

Leeftijdsgebonden patronen

Baby's (0-2 jaar):

• Begint vaak op wangen en hoofdhuid
• Kan zich uitbreiden naar romp en ledematen
• Sparen van luiergebied (door vochtvasthoudend effect)
• Nattend eczeem met korstvorming

Peuters en kleuters (2-5 jaar):

• Verschuift naar elleboogplooien en knieholten
• Ook polsen, enkels en nek
• Meer krabeffecten zichtbaar
• Lichenificatie (huidverdikking) kan ontstaan

Schoolkinderen en tieners:

• Klassieke plooilokalisatie blijft
• Kan ook handen en voeten aantasten
• Sommigen groeien eruit, anderen houden klachten
• Kan samengaan met hooikoorts of astma

Triggers en verergerende factoren

Ernst van eczeem inschatten

Mild eczeem:

• Kleine gebieden met droge huid
• Af en toe jeuk
• Geen slaapverstoring
• Reageert goed op basisverzorging

Matig eczeem:

• Grotere aangedane gebieden
• Frequente jeuk
• Enige slaapverstoring
• Soms opvlammingen ondanks verzorging

Ernstig eczeem:

• Uitgebreide huidaantasting
• Constante, ernstige jeuk
• Significant slaaptekort
• Grote impact op dagelijks leven

Behandeling van kindereczeem

Basisbehandeling (altijd):

1. Smeren, smeren, smeren: Minimaal 2x per dag met vette crème of zalf
2. Kort en lauw douchen: Max 5 minuten, geen heet water
3. Zeepvrije producten: Speciale wasolie of zeepvrije reiniger
4. Direct insmeren: Binnen 3 minuten na het afdrogen

Bij opvlammingen:

• Corticosteroïdcrème of -zalf (klasse afhankelijk van lokalisatie en leeftijd)
• Altijd op advies van arts
• Niet bang zijn voor kortdurend gebruik

Nieuwe behandelingen:

• Tacrolimus/pimecrolimus (voor gevoelige zones)
• Natte verbanden bij ernstige opvlamming
• In ernstige gevallen: lichttherapie of systemische medicatie

---

Wratten bij kinderen

Wratten komen zeer veel voor bij kinderen – naar schatting krijgt 10-20% van alle schoolkinderen ermee te maken. Hoewel onschuldig, kunnen ze lastig en hardnekkig zijn.

Wat zijn wratten?

Wratten worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Er zijn meer dan 100 HPV-types, waarvan sommige specifieke soorten wratten veroorzaken.

Soorten wratten bij kinderen

Waarom krijgen kinderen vaker wratten?

• Immuunsysteem nog in ontwikkeling: Minder weerstand tegen HPV
• Meer huidcontact: Spelen, zwemmen, gymles
• Kleine huidbeschadigingen: Bijten op nagels, krabben
• Gemeenschappelijke ruimtes: Zwembaden, kleedkamers

Behandeling van wratten bij kinderen

Afwachtend beleid: De meeste wratten verdwijnen vanzelf binnen 2 jaar. Bij kinderen zonder klachten kan afwachten een optie zijn.

Thuisbehandeling:

• Salicylzuurpreparaten: Pleisters of oplossingen (dagelijks, weken tot maanden)
• Bevriezingssprays: Voorzichtig bij jonge kinderen (pijnlijk)
• Plaktherapie: Duct tape methode (wisselend bewijs)

Behandeling door dermatoloog:

• Cryotherapie: Bevriezen met vloeibaar stikstof
• Curettage: Wegschrapen onder lokale verdoving
• Lasertherapie: Bij hardnekkige gevallen
• Immunotherapie: Bij uitgebreide wratten

Waterwratten (molluscum contagiosum)

Waterwratten verdienen speciale aandacht omdat ze:

• Zeer besmettelijk zijn (via huidcontact, handdoeken)
• Vooral voorkomen bij kinderen 2-10 jaar
• Meestal vanzelf verdwijnen binnen 6-18 maanden
• Kunnen opvlammen bij eczeem (eczema molluscatum)

Behandeling waterwratten:

• Vaak afwachtend beleid
• Bij veel last: uitdrukken, cryotherapie, curettage
• Extra aandacht bij eczeemkinderen

---

Allergische huidreacties bij kinderen

Kinderen kunnen verschillende vormen van allergische huidreacties ontwikkelen. Vroege herkenning is belangrijk voor effectieve behandeling.

Soorten allergische huidreacties

Urticaria (galbulten):

• Plotselinge, jeukende bultjes
• Komen en gaan binnen uren
• Oorzaken: voedsel, medicijnen, infecties, koude
• Acuut of chronisch

Contactallergie:

• Reactie op huidcontact met allergeen
• Ontwikkelt zich over 24-72 uur
• Veelvoorkomend: nikkel (sieraden), parfum, rubber

Voedselallergie met huidklachten:

• Kan urticaria of eczeem verergeren
• Meest voorkomend: koemelk, kippenei, pinda, noten
• Vaak gecombineerd met andere symptomen (maag-darm, ademhaling)

Atopische mars

Veel kinderen met eczeem ontwikkelen later andere allergische aandoeningen:

1. Baby: Atopisch eczeem + voedselallergie
2. Peuter/kleuter: Eczeem verbetert, astma ontstaat
3. Schoolkind: Hooikoorts (allergische rhinitis)
4. Tiener/volwassene: Combinatie of afname klachten

Allergieonderzoek bij kinderen

Wanneer testen?

• Ernstig eczeem dat niet reageert op behandeling
• Verdenking op voedselallergie
• Chronische urticaria
• Herhaaldelijke contactreacties

Testmethoden:

• Huidpriktest: Vanaf 6 maanden mogelijk
• Bloedonderzoek (IgE): Op elke leeftijd
• Plakproef: Meestal vanaf 5 jaar
• Provocatietest: In ziekenhuissetting

---

Andere veelvoorkomende huidproblemen

Bij baby's

Wiegendood (seborrhoisch eczeem):

• Gelige, vettige schilfers op hoofdhuid
• Onschuldig, verdwijnt meestal voor 6 maanden
• Behandeling: babyolie, zacht uitkammen

Luieruitslag:

• Rode, geïrriteerde huid in luiergebied
• Oorzaken: vocht, wrijving, ontlasting, schimmel
• Preventie: frequent verschonen, barrièrecrème

Milia (gierst):

• Kleine witte puntjes op gezicht
• Verstopte talgkliertjes
• Verdwijnt vanzelf, niet uitknijpen

Acne neonatorum:

• Puistjes bij pasgeborenen
• Door moederlijke hormonen
• Verdwijnt spontaan

Bij peuters en kleuters

Impetigo (krentenbaard):

• Bacteriële infectie (stafylokokken, streptokokken)
• Geelbruine korsten, vaak rond mond/neus
• Zeer besmettelijk
• Behandeling: antibioticacrème of tabletten

Hand-voet-mondziekte:

• Virale infectie (Coxsackie)
• Blaasjes op handen, voeten, in mond
• Koorts, pijn bij eten
• Geneest vanzelf

Ringworm (tinea):

• Schimmelinfectie
• Rode, ringvormige uitslag
• Op hoofdhuid, lichaam of voeten
• Behandeling: antischimmelcrème

Bij schoolkinderen

Hoofdluis:

• Geen huidziekte maar wel vaak bij dermatoloog
• Jeukende hoofdhuid
• Behandeling: luizenshampoo, uitkammen

Impetigo:

• Blijft voorkomen, verspreidt snel op school
• Thuisblijven tot 24 uur na start behandeling

Bij tieners

Acne:

• Begint vaak rond 12-14 jaar
• Van mee-eters tot ernstige ontstekingen
• Vroege behandeling voorkomt littekens

Overmatig zweten (hyperhidrose):

• Kan groot sociaal probleem zijn
• Handen, oksels, voeten
• Behandelopties beschikbaar

---

Wanneer naar de kinderdermatoloog?

Directe verwijzing nodig

Alarmsignalen:

• Uitgebreide blaasvorming
• Koorts met uitslag
• Snelle verspreiding van huidinfectie
• Petechiën (kleine bloedinkjes die niet wegdrukken)
• Uitslag met gewrichtspijn of algehele ziekte

Verwijzing bij aanhoudende klachten

• Eczeem dat niet reageert op basisbehandeling
• Wratten die pijnlijk zijn of niet verdwijnen
• Onbekende uitslag die langer dan 2 weken blijft
• Moedervlekken die veranderen
• Huidproblemen die het dagelijks leven verstoren

Wat te verwachten bij de kinderdermatoloog

Het consult:

1. Uitgebreide anamnese (voorgeschiedenis, familie, triggers)
2. Lichamelijk onderzoek van de hele huid
3. Eventueel aanvullend onderzoek (kweek, allergietest)
4. Behandelplan op maat
5. Uitleg aan kind en ouders

Kindvriendelijke aanpak:

• Speelse benadering
• Uitleg op kindniveau
• Ouders betrokken bij beslissingen
• Aandacht voor impact op schoolgang en sociaal leven

---

Behandeling van huidproblemen bij kinderen

Algemene principes

Veiligheid voorop:

• Kindvriendelijke formuleringen
• Lagere concentraties dan bij volwassenen
• Geen alcohol-bevattende producten op beschadigde huid
• Let op totale hoeveelheid bij grote oppervlakken

Therapietrouw verbeteren:

• Maak het leuk (stickers, beloningen)
• Routines inbouwen (na tanden poetsen)
• Kind betrekken bij eigen verzorging
• Ouders goed instrueren

Corticosteroïden bij kinderen

Corticosteroïdcrèmes zijn veilig bij kinderen mits correct gebruikt:

Belangrijke regels:

• Dunne laag, niet te veel
• Maximaal 2 weken aaneengesloten
• Afbouwen, niet abrupt stoppen
• Regelmatige controle bij langdurig gebruik

Alternatieve behandelingen

Calcineurineremmers:

• Tacrolimus, pimecrolimus
• Geen huidverdunning
• Goed voor gezicht en plooien
• Vanaf 2 jaar

Natte verbanden:

• Bij ernstige opvlammingen
• Verkoelend en anti-jeuk
• Instructie door gespecialiseerde verpleegkundige

---

Dagelijkse huidverzorging voor kinderen

Basis huidverzorging

Baden en douchen:

• Niet te vaak (elke 1-2 dagen is voldoende)
• Lauw water, niet heet
• Kort: 5-10 minuten
• Badolie in plaats van zeep
• Zacht afdrogen, niet wrijven

Smeren:

• Minimaal 1x per dag, bij eczeem 2-3x
• Direct na het baden (vochtige huid)
• Voldoende hoeveelheid (niet te zuinig)
• Parfumvrije, hypoallergene producten

Productkeuze per leeftijd

Baby's:

• Extra milde producten
• Geen parfum of kleurstoffen
• Weinig ingrediënten
• Vettige zalven bij droge huid

Peuters/kleuters:

• Crèmes met ceramiden
• Nog steeds parfumvrij
• Eventueel met lichte geur als het kind dit prettig vindt

Schoolkinderen/tieners:

• Kunnen overstappen naar lichtere texturen
• Let op bij start deodorant gebruik
• Zonnebrand niet vergeten

Kleding en wasmiddelen

Kleding:

• Katoen tegen de huid
• Geen wol of ruwe stoffen direct op huid
• Labels verwijderen (irriteren)
• Losse kleding bij warm weer

Wassen:

• Parfumvrij wasmiddel
• Extra spoelgang
• Geen wasverzachter bij eczeem
• Nieuwe kleding eerst wassen

---

Preventie en tips voor ouders

Eczeem voorkomen/verminderen

Bij risicobaby's (familie met atopie):

• Exclusief borstvoeding eerste 4-6 maanden (indien mogelijk)
• Dagelijks insmeren vanaf de geboorte
• Niet te steriel opvoeden (enige blootstelling aan microben)
• Vermijd roken in huis

Triggers identificeren:

• Houd dagboek bij van opvlammingen
• Let op patronen (seizoen, voeding, stress)
• Elimineer bewezen triggers

Wratten voorkomen

• Badslippers in zwembad en kleedkamer
• Eigen handdoek gebruiken
• Niet aan wratten krabben of pulken
• Goed afdrogen tussen de tenen

Zonbescherming

Kinderhuid is extra gevoelig voor UV-schade:

• Geen directe zon voor baby's < 6 maanden
• Altijd zonnebrandcrème SPF 30-50 (waterbestendig)
• Beschermende kleding en hoed
• Vermijd zonuren 12:00-15:00
• Zonnesteek en verbranding kunnen gevaarlijk zijn

Omgaan met jeuk

Tips om krabben te verminderen:

• Koele kompressen
• Afleiding bieden
• Nagels kort knippen
• Katoenen handschoentjes 's nachts
• Jeuk-onderdrukkende crèmes
• Eventueel antihistaminicum

---

Veelgestelde vragen

Groeit mijn kind over eczeem heen?

Veel kinderen zien hun eczeem verbeteren met de leeftijd. Ongeveer 60-70% van de kinderen met atopisch eczeem heeft op 16-jarige leeftijd geen of milde klachten meer. Echter, sommigen houden levenslang klachten of kunnen later allergieën ontwikkelen (hooikoorts, astma). Een goede behandeling in de kindertijd lijkt de kans op later klachten te verminderen.

Moet ik naar de dermatoloog voor wratten?

Niet altijd. De meeste wratten verdwijnen vanzelf binnen 1-2 jaar. Ga wel naar de huisarts of dermatoloog als: de wrat pijnlijk is (voetwratten), er veel wratten zijn, de wrat op het gezicht zit, thuisbehandeling niet werkt na 3 maanden, of als je twijfelt of het wel een wrat is.

Kan eczeem door voeding komen?

Bij een klein percentage kinderen met eczeem speelt voedselallergie een rol (vooral bij ernstig eczeem bij jonge kinderen). De meest verdachte voedingsmiddelen zijn koemelk, ei, pinda en noten. Echter, eliminatiediëten op eigen houtje worden afgeraden – dit kan leiden tot voedingstekorten. Laat allergieonderzoek doen als er verdenking is.

Zijn corticosteroïden veilig voor kinderen?

Ja, bij correct gebruik zijn corticosteroïdcrèmes veilig voor kinderen. De angst voor bijwerkingen (huidverdunning, groeiproblemen) is vaak overtrokken en leidt tot onderbehandeling. Gebruik de juiste sterkte voor de juiste plek, volg de adviezen van de arts, en behandel opvlammingen adequaat. Onbehandeld eczeem geeft meer schade dan correct gebruik van crèmes.

Hoe voorkom ik besmetting met waterwratten?

Waterwratten zijn besmettelijk via direct huidcontact en via besmette voorwerpen (handdoeken, speelgoed). Preventietips: eigen handdoek en washandje, niet krabben aan waterwratten, bedek zichtbare wratten bij zwemmen (watervast pleister), behandel eczeem goed (beschadigde huid is vatbaarder). Let op: veel zwembaden laten kinderen met waterwratten toe.

Wanneer is uitslag een spoedgeval?

Ga direct naar de huisarts of spoed bij: uitslag met koorts en algehele ziekte, petechiën (bloedinkjes die niet wegdrukken), ernstige zwelling van gezicht of keel, ademhalingsproblemen bij uitslag, snelle verspreiding van blaasjes met pus, of als je kind ernstig ziek lijkt. Deze symptomen kunnen wijzen op ernstige infecties of allergische reacties.

Mag mijn kind met eczeem naar het zwembad?

Ja, maar met voorzorgsmaatregelen. Chloor kan eczeem verergeren maar hoeft geen probleem te zijn. Tips: smeer vooraf in met vettige crème als barrière, douche direct na het zwemmen om chloor af te spoelen, droog voorzichtig af, smeer meteen in met vette crème. Sommige kinderen verdragen zwemmen uitstekend, anderen niet – probeer het uit.

Hoe herken ik ringworm bij mijn kind?

Ringworm (schimmelinfectie) herken je aan: rode, ringvormige uitslag met opgeheven rand, centrum dat lichter wordt naarmate de ring groeit, jeuk en schilfering. Op de hoofdhuid: kale plekken met schilfering. Ringworm is besmettelijk en wordt behandeld met antischimmelcrème (lichaam) of tabletten (hoofdhuid). Ga naar de huisarts voor diagnose en behandeling.

Kan stress eczeem bij kinderen verergeren?

Ja, stress is een bekende trigger voor eczeemopvlammingen. Schoolstress, pesten, familieomstandigheden of grote veranderingen kunnen het eczeem verergeren. Daarnaast creëert eczeem zelf stress (jeuk, slaaptekort, schaamte), waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. Aandacht voor het emotionele welzijn van het kind is een belangrijk onderdeel van de behandeling.

Moet ik mijn kind met impetigo thuishouden?

Ja, impetigo is zeer besmettelijk. Kinderen mogen naar school of de opvang als: ze 24 uur behandeling met antibiotica hebben gehad, of de wonden volledig zijn afgedekt met waterdichte pleisters. Informeer de school of opvang zodat andere ouders alert kunnen zijn. Goede handhygiëne en eigen handdoeken zijn essentieel om verspreiding te voorkomen.

---

---

Conclusie

Huidproblemen bij kinderen zijn veelvoorkomend en kunnen variëren van onschuldige babyuitslag tot chronische aandoeningen zoals eczeem. Als ouder is het belangrijk om de basis van goede huidverzorging te kennen en te weten wanneer professionele hulp nodig is.

De belangrijkste inzichten:

• Kinderhuid is anders – dunner, gevoeliger en vraagt om aangepaste verzorging
• Eczeem is goed behandelbaar – met de juiste basisverzorging en tijdige behandeling van opvlammingen
• Wratten zijn onschuldig – de meeste verdwijnen vanzelf, behandel alleen bij klachten
• Vroege behandeling loont – voorkom complicaties en verbeter kwaliteit van leven
• Betrek je kind – maak verzorging leuk en leer ze zelf voor hun huid te zorgen

Of je kind nu last heeft van eczeem, wratten of een onbekende uitslag – met de juiste kennis en begeleiding zijn de meeste huidproblemen goed te behandelen. Twijfel je of maak je je zorgen? Zoek een dermatoloog bij jou in de buurt voor professioneel advies. Want een gezonde huid begint met de juiste zorg.