Nagelproblemen: oorzaken, soorten & behandeling

Inleiding: Gezonde nagels, gezond lichaam

Nagels zijn meer dan alleen een cosmetisch detail. Ze beschermen de gevoelige nagelbedden van je vingers en tenen, helpen bij fijne motoriek en kunnen belangrijke signalen geven over je algehele gezondheid. Veranderingen in kleur, textuur of vorm van je nagels kunnen wijzen op lokale problemen, maar soms ook op onderliggende ziekten.

Naar schatting heeft 20% van de bevolking op enig moment last van nagelproblemen. De meest voorkomende zijn schimmelnagels, die vooral de teennagels treffen. Maar er zijn vele andere aandoeningen die nagels kunnen aantasten, van psoriasis tot bacteriële infecties.

In dit uitgebreide artikel bespreken we de belangrijkste nagelproblemen, hun oorzaken en de beschikbare behandelingen. Heb je last van hardnekkige nagelproblemen? Zoek een dermatoloog in jouw regio voor een professionele diagnose.

---

Inhoudsopgave

1. De anatomie van de nagel
2. Schimmelnagels (onychomycose)
3. Nagelpsoriasis
4. Ingegroeide nagels
5. Nagelverkleuring
6. Broze en brokkelige nagels
7. Nagelproblemen als gezondheidssignaal
8. Diagnose en onderzoek
9. Behandelmogelijkheden
10. Preventie en verzorging
11. Veelgestelde vragen

---

De anatomie van de nagel

Om nagelproblemen te begrijpen, is het nuttig om de nagelstructuur te kennen:

Belangrijke onderdelen

Nagelgroei feiten

• Nagels groeien gemiddeld 3-4 mm per maand
• Vingernagels groeien sneller dan teennagels
• Nagels groeien sneller in de zomer
• Een vingernagel groeit volledig uit in 4-6 maanden
• Een teennagel heeft 12-18 maanden nodig

---

Schimmelnagels (onychomycose)

Schimmelnagels zijn de meest voorkomende nagelaandoening bij volwassenen.

Cijfers en feiten

• Treft 10-15% van de volwassen bevolking
• Komt vaker voor bij ouderen (30% boven 60 jaar)
• Teennagels zijn 7x vaker aangedaan dan vingernagels
• Vaker bij mannen dan vrouwen
• Diabetici hebben 3x meer risico

Oorzaken

Schimmelnagels worden veroorzaakt door:

Dermatofyten (80-90%):

• Trichophyton rubrum (meest voorkomend)
• Trichophyton mentagrophytes
• Epidermophyton floccosum

Gisten (5-10%):

• Candida albicans
• Vooral vingernagels

Schimmels (2-5%):

• Scopulariopsis
• Aspergillus

Risicofactoren

• Leeftijd: risico neemt toe met de jaren
• Voetschimmel: kan zich verspreiden naar nagels
• Diabetes: verminderde doorbloeding
• Verminderde afweer: HIV, medicijnen
• Sportbeoefening: zwemmen, hardlopen
• Nagelbeschadiging: trauma, strakke schoenen

Symptomen

Vroege tekenen:

• Witte of gele vlek aan rand of hoek
• Lichte verdikking
• Brokkelige rand

Gevorderd stadium:

• Gele tot bruine verkleuring
• Dikke, brokkelige nagel
• Loslating van nagelbed
• Onaangename geur
• Pijn bij druk

Classificatie

---

Nagelpsoriasis

Tot 50% van de mensen met psoriasis ontwikkelt nagelafwijkingen.

Kenmerken

Typische veranderingen:

Relatie met gewrichtspsoriasis

Nagelpsoriasis is een belangrijke indicator:

• 80% van mensen met psoriatic artritis heeft nagelafwijkingen
• Nagelpsoriasis kan jaren voorafgaan aan gewrichtsklachten
• Ernstiger nagelpsoriasis = hoger risico op gewrichtsbetrokkenheid

Verschil met schimmelnagels

---

Ingegroeide nagels (onychocryptosis)

Een pijnlijke aandoening waarbij de nagelrand in het omliggende weefsel groeit.

Oorzaken

Mechanische factoren:

• Verkeerd knippen (te rond, te kort)
• Strakke schoenen
• Trauma aan de teen

Anatomische factoren:

• Natuurlijk gebogen nagels
• Brede nagelplaat
• Dikke nagelranden

Andere factoren:

• Overgewicht
• Overmatig zweten
• Schimmelnagels
• Slechte hygiëne

Stadia

Complicaties

Vooral bij diabetici kunnen complicaties ernstig zijn:

• Cellulitis (huidinfectie)
• Osteomyelitis (botinfectie)
• Gangreen (in extreme gevallen)

---

Nagelverkleuring

Kleurverandering kan vele oorzaken hebben:

Gele nagels

Oorzaken:

• Schimmelnagels
• Nagellak zonder basislaag
• Roken
• Psoriasis
• Yellow nail syndrome (zeldzaam)

Witte nagels

Oorzaken:

• Trauma (witte vlekken)
• Schimmels (oppervlakkig wit)
• Leverziekte (geheel wit)
• Eiwittekort

Zwarte of bruine nagels

Oorzaken:

• Bloeduitstorting onder nagel
• Medicijnen (chemotherapie)
• Melanoom (nagelmelanoom)
• Etnische pigmentatie

Let op: Een donkere streep in de nagel (melanonychia) kan wijzen op nagelmelanoom. Dit vereist altijd beoordeling door een dermatoloog.

Groene nagels

Oorzaken:

• Pseudomonas-infectie (bacterieel)
• Vochtige omgeving
• Vaak bij kunstnagels

---

Broze en brokkelige nagels

Broze nagels komen zeer vaak voor, vooral bij vrouwen.

Oorzaken

Externe factoren:

• Frequent handen wassen
• Contact met chemicaliën
• Nagellak en remover
• Droge omgeving

Interne factoren:

• Schildklierproblemen
• IJzertekort
• Biotinegebrek
• Leeftijd

Typen

Onychoschizie:

• Nagel splijt in lagen
• Vooral aan de vrije rand
• Vaak door vocht/droogte wisseling

Onychorrhexis:

• Lengterichels en barsten
• Fragiele nagels
• Vaak leeftijdsgerelateerd

Behandeling

• Biotine-supplementen (2,5 mg/dag)
• Hydraterende nagelverzorging
• Handschoenen bij nat werk
• Minder nagellak en remover

---

Nagelproblemen als gezondheidssignaal

Nagels kunnen belangrijke aanwijzingen geven over je gezondheid:

Systemische ziekten en nagelveranderingen

Wanneer alarm slaan?

Neem contact op met een arts bij:

• Plotselinge veranderingen zonder duidelijke oorzaak
• Donkere strepen die breder worden
• Pijnlijke, gezwollen nagelriemen
• Nagels die loslaten zonder trauma
• Combinatie met andere symptomen

---

Diagnose en onderzoek

Bij de dermatoloog

Visuele inspectie:

• Kleur, vorm en textuur beoordelen
• Alle nagels vergelijken
• Huid en nagelriemen onderzoeken

Dermatoscopie:

• Vergrote inspectie
• Details van nagelstructuur
• Beoordeling van pigmentlijnen

Laboratoriumonderzoek

KOH-preparaat:

• Nagelmateriaal in kaliloog
• Snelle schimmeldetectie
• Resultaat binnen uren

Kweek:

• Identificeert exact welke schimmel
• Duurt 3-6 weken
• Helpt bij medicijnkeuze

Histopathologie (biopsie):

• Bij onduidelijke diagnose
• Uitsluiten van melanoom
• Beoordelen van structuurafwijkingen

Wil je weten wat je kunt verwachten bij een dermatoloog? Lees ons uitgebreide artikel over het eerste consult.

---

Behandelmogelijkheden

Schimmelnagels behandelen

Lokale behandeling:

Orale medicatie:

Combinatietherapie:

• Lokaal + oraal = beste resultaten
• Tot 90% genezing mogelijk

Mechanische behandeling:

• Afvijlen van aangetaste nagel
• Verbetert penetratie medicatie
• Bij pedicure of podotherapeut

Nagelpsoriasis behandelen

Lokaal:

• Corticosteroïden (crème, injectie)
• Vitamine D-analogen (calcipotriol)
• Combinatiepreparaten

Systemisch (bij ernstige gevallen):

• Methotrexaat
• Biologicals (bij gewrichtspsoriasis)
• Acitretine

Ingegroeide nagels behandelen

Conservatief (stadium 1):

• Juist knippen (recht)
• Voetbaden
• Watjes onder nagelrand
• Ruimere schoenen

Chirurgisch (stadium 2-3):

• Wigexcisie (deel nagel verwijderen)
• Fenolisatie (nagelmatrix vernietigen)
• Emmert-procedure (volledige correctie)

---

Preventie en verzorging

Algemene nagelverzorging

Knippen:

• Recht knippen, niet te kort
• Scherpe hoeken licht vijlen
• Teennagels na het douchen knippen

Hygiëne:

• Nagels droog houden
• Geen nagelriemen terugduwen
• Schone, eigen nageltools

Bescherming:

• Handschoenen bij nat werk
• Ademende schoenen
• Sokken van natuurlijke materialen

Schimmelnagels voorkomen

In openbare ruimtes:

• Altijd slippers dragen
• Voeten goed afdrogen
• Eigen handdoek gebruiken

Schoenen:

• Dagelijks wisselen
• Goed laten drogen
• Antimycotisch poeder gebruiken

Bij risicofactoren:

• Regelmatig voeten controleren
• Voetschimmel direct behandelen
• Eventueel preventieve spray

Gezonde nagels van binnenuit

Voeding:

• Voldoende eiwit
• IJzerrijke voeding
• Biotine (eieren, noten)
• Omega-3 vetzuren

Supplementen (bij tekort):

• Biotine: 2,5-5 mg/dag
• IJzer: alleen bij bewezen tekort
• Zink: 15-30 mg/dag

Professionele nagelverzorging

Bij de pedicure: Een medisch pedicure is gespecialiseerd in voet- en nagelverzorging en kan helpen bij:

• Verdikte nagels dunner maken
• Ingegroeide nagels corrigeren
• Eelt en likdoorns behandelen
• Schimmelnagels begeleiden

Bij de dermatoloog: Wanneer een pedicure niet voldoende is, kan een dermatoloog aanvullende behandelingen bieden zoals:

• Nagelbiopsie voor diagnose
• Voorschrijven van orale medicatie
• Laserbehandeling van schimmelnagels
• Behandeling van nagelpsoriasis

Speciale groepen

Diabetici en nagelverzorging: Mensen met diabetes hebben verhoogd risico op nagelproblemen door verminderde doorbloeding en gevoelsverlies. Belangrijke aandachtspunten zijn:

• Dagelijkse voetinspectie uitvoeren
• Nagels voorzichtig knippen, niet te kort
• Nooit zelf likdoorns of eelt verwijderen
• Bij elke nagelafwijking direct naar podoloog of arts
• Goede bloedsuikerregulatie vermindert risico's

Ouderen: Met het ouder worden veranderen nagels: ze worden dikker, bros en groeien langzamer. Specifieke adviezen zijn:

• Professionele hulp bij knippen dikke teennagels
• Extra aandacht voor voetverzorging
• Regelmatige controle op schimmelinfecties
• Comfortabele schoenen met voldoende ruimte

Kinderen: Bij kinderen komen vooral voor:

• Nagelbijten (onychofagie)
• Witte vlekjes door kleine trauma's
• Hangnagels
• Waterwratten rond nagels

Nagelproblemen en leefstijl

Beroepsgebonden risico's: Bepaalde beroepen verhogen het risico op nagelproblemen:

• Koks en schoonmakers (vocht, chemicaliën)
• Verpleegkundigen (frequent handenwassen)
• Kappers (water, kleurstoffen)
• Bouwvakkers (trauma, vuil)

Sport en nagels: Sporters ervaren vaker nagelproblemen door:

• Herhaald trauma (hardlopen, voetbal)
• Vochtige omgeving in sportschoenen
• Besmetting in kleedkamers en douches

Preventieve maatregelen voor sporters:

• Goed passende sportschoenen
• Voeten direct na sporten wassen en drogen
• Slippers dragen in kleedkamers
• Antimycotische spray gebruiken

---

Veelgestelde vragen

Hoe herken ik schimmelnagels?

Schimmelnagels beginnen vaak met een witte of gele vlek aan de rand of hoek van de nagel. Geleidelijk wordt de nagel dikker, brokkelig en verkleurd (geel tot bruin). De nagel kan loslaten van het nagelbed en een onaangename geur geven. Bij twijfel kan een dermatoloog een kweek afnemen.

Zijn schimmelnagels besmettelijk?

Ja, schimmelnagels zijn besmettelijk. De schimmel kan worden overgedragen via direct contact of via besmette oppervlakken (badkamervloeren, handdoeken). Je kunt ook andere nagels van jezelf besmetten. Goede hygiëne en behandeling voorkomen verspreiding.

Hoe lang duurt het om schimmelnagels te genezen?

De behandeling duurt lang omdat de nagel volledig moet uitgroeien. Vingernagels: 4-6 maanden, teennagels: 12-18 maanden. Orale medicatie duurt meestal 3-4 maanden, maar de nagel moet daarna nog uitgroeien. Geduld is essentieel.

Helpen huismiddeltjes tegen schimmelnagels?

Huismiddeltjes zoals tea tree olie, azijn of knoflook hebben beperkt wetenschappelijk bewijs. Ze kunnen bij zeer milde gevallen helpen, maar zijn zelden effectief bij gevorderde schimmelinfecties. Bewezen behandelingen zijn effectiever.

Wanneer moet ik met nagelproblemen naar de dermatoloog?

Ga naar een dermatoloog bij: hardnekkige nagelproblemen die niet reageren op zelfzorg, pijnlijke of ontstoken nagels, plotselinge veranderingen zonder duidelijke oorzaak, donkere strepen of vlekken in de nagel, of nagelproblemen in combinatie met andere symptomen. Zoek een dermatoloog in jouw regio voor beoordeling.

Kan nagellak schade aan nagels veroorzaken?

Veelvuldig gebruik van nagellak en vooral aceton-houdende remover kan nagels uitdrogen en bros maken. Gebruik altijd een beschermende basislaag, gun je nagels regelmatig 'vrije' periodes, en kies voor acetronvrije removers waar mogelijk.

Zijn kunstnagels slecht voor mijn nagels?

Kunstnagels (acryl, gel) kunnen schade veroorzaken, vooral bij onjuiste toepassing of verwijdering. Risico's zijn: uitdroging, verdunning, schimmelinfecties (door vocht onder kunstnagel) en allergische reacties. Gun je nagels regelmatig pauzes.

Wat betekenen witte vlekjes op mijn nagels?

Kleine witte vlekjes (leukonychia punctata) zijn vrijwel altijd het gevolg van een klein trauma aan de nagelmatrix, zoals stoten of nagelbijten. Ze groeien vanzelf uit en zijn onschuldig. Uitgebreide witte verkleuring kan wijzen op schimmel of een onderliggend gezondheidsprobleem.

Kan ik schimmelnagels zelf behandelen?

Bij zeer milde, beginnende schimmelnagels kun je starten met vrij verkrijgbare antimycotische nagellakken of crèmes. De behandeling duurt maanden en vereist dagelijks consequent aanbrengen. Bij matige tot ernstige infecties, of als thuisbehandeling na 3 maanden geen verbetering geeft, is professionele behandeling met orale medicatie effectiever. Raadpleeg dan een dermatoloog.

Hoe voorkom ik ingegroeide teennagels?

De beste preventie is correct knippen: knip je teennagels recht af, niet te kort, en vijl scherpe hoeken licht af. Draag schoenen met voldoende ruimte voor je tenen. Vermijd strakke sokken en schoenen. Bij een beginnende ingegroeide nagel kun je proberen een klein watje onder de nagelrand te plaatsen om de groeirichting te corrigeren.

Zijn nagelafwijkingen altijd een teken van ziekte?

Niet altijd. Veel nagelafwijkingen zijn onschuldig en het gevolg van trauma, leeftijd of cosmetische behandelingen. Echter, sommige veranderingen kunnen wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen zoals schildklieraandoeningen, bloedarmoede of huidziekten. Bij onverklaarde, aanhoudende of ernstige veranderingen is het verstandig dit te laten beoordelen.

Hoeveel kost een nagelbehandeling bij de dermatoloog?

Een consult bij de dermatoloog wordt vergoed vanuit de basisverzekering als je een verwijzing hebt van de huisarts. Voorgeschreven medicatie wordt vaak (deels) vergoed. Het eigen risico is wel van toepassing. Cosmetische behandelingen worden niet vergoed. Check vooraf bij je zorgverzekeraar wat precies vergoed wordt.

---

---

Conclusie

Nagelproblemen zijn veelvoorkomend en kunnen vele oorzaken hebben, van schimmelinfecties en huidziekten tot signalen van onderliggende gezondheidsproblemen. Het goede nieuws is dat de meeste nagelproblemen goed behandelbaar zijn met de juiste aanpak.

De belangrijkste inzichten:

• Schimmelnagels zijn de meest voorkomende nagelaandoening en vereisen langdurige behandeling
• Nagelpsoriasis komt vaak voor bij mensen met huidpsoriasis en kan wijzen op gewrichtsrisico
• Nagels als gezondheidsspiegel – veranderingen kunnen wijzen op onderliggende ziekten
• Preventie is effectief – goede hygiëne en verzorging voorkomen veel problemen
• Geduld is cruciaal – nagelbehandeling duurt maanden vanwege trage groei

Of je nu last hebt van schimmelnagels, broze nagels of andere problemen, het is belangrijk om de juiste diagnose te krijgen. Sommige veranderingen lijken op elkaar maar vereisen totaal verschillende behandelingen.

Maak je je zorgen over je nagels? Zoek vandaag nog een dermatoloog in jouw regio voor een professionele diagnose en persoonlijk behandeladvies. Met de juiste behandeling kun je weer gezonde, mooie nagels krijgen.